3 Koningen Krant

VLAAMS SCHOOLTJE IN KOMEN

Komen (Frans: Comines) is een stadje in de provincie Henegouwen en een deelgemeente van de faciliteitengemeente Komen-Waasten sinds 1977. Net zoals de andere deelgemeenten van de exclave Komen-Waasten behoorde Komen tot 1963 tot de provincie West-Vlaanderen.

Net zoals Waasten ligt Komen langs de Leie, waarvan de oude bedding de grens met Frankrijk vormt. Aan de overkant van de Leie ligt de gelijknamige Franse gemeente Komen (Comines).

In het noorden van het grondgebied van Komen ligt het afzonderlijke dorpje Ten Brielen.

Komen kwam begin jaren tachtig in de media naar aanleiding van de stichting van een Vlaamse school. In 1979 had een aantal ouders uit de Vlaamse minderheid in de gemeente een aanvraag ingediend om Nederlandstalig onderwijs in te mogen richten. Zowel de burgemeester als de Franstalige minister van Onderwijs verzette zich hiertegen, omdat de aanvraag volgens hen niet reglementair was. Ondanks intimidatie van de ouders en tegenwerking van officiële zijde kwam de school er in 1981 toch. Bij de opening van het schooltje in en de volgende dagen moesten de ouders met hun kinderen spitsroeden lopen tussen scheldende Franstaligen om de klaslokalen te bereiken. Beelden hiervan werden uitgezonden op de televisie in de reportage De heksen van Komen (Les sorcières de Comines).

De school maakt deel uit van het Vlaams Cultureel centrum Robrecht van Kassel en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap omdat de Franse Gemeenschap dit ondanks een wettelijke verplichting weigert.

De faciliteitengemeente Komen overgeheveld naar Hainaut, zoals Voeren overgeheveld werd naar Limburg. Ook deze gemeente kreeg een faciliteitenstelsel, zij het hier met faciliteiten voor Nederlandstaligen. Wonderwel lijkt hier mogelijk wat in de andere faciliteitengemeenten niet mogelijk bleek: de taalkundige minderheid lijkt zich grotendeels aangepast te hebben aan de taalkundige Franstalige meerderheid. De gemeente werd bijna volledig verfranst, niettegenstaande het hier oorspronkelijk om een Nederlandstalige gemeente ging.

Als taalgrensgemeente moet Komen normaalgezien instaan voor de gebouwen en gronden van de Vlaamse basisschool. De lijdensweg van het Vlaamse schooltje in Komen begon in 1979, toen 24 Vlaamse ouders om de oprichting van een basis- en kleuterschooltje vroegen op basis van de aangehaalde faciliteitenwet. De Franstalige onderwijsminister Jacques Hoyaux weigerde. Meteen werd de aangelegenheid verheven tot een heuse regeringszaak. Uiteindelijk mocht het schooltje er komen, in ruil voor de omstreden autoweg Pecq-Armentières, die Komen over Vlaams grondgebied zou verbinden met Wallonië.

In 1981 besliste onderwijsminister Philippe Busquin echter dat het schooltje dicht moest. De Vlaamse kleutertjes moesten op een gegeven ogenblik aan de hand van hun mama's spitsroeden lopen langsheen hysterische vrouwen. Uiteindelijk werd beslist dat de Vlaamse minister van Onderwijs de subsidiëring van het schooltje voor zijn rekening zou nemen, dus tegen de wettelijke bepalingen in. Het werd ondergebracht in de tuin van het Vlaams cultureel centrum van Komen.

Elke bouwaanvraag voor de oprichting van schoolpaviljoenen leidde sindsdien tot eindeloze procedurekwesties. De 23 leerlingen uit de beginperiode waren einde 1995 al met 60. Het schooltje barst uit zijn voegen, maar de bouwvergunningen worden systematisch geweigerd door de Waalse overheid. Zo besliste de dienst voor Stedenbouw van Mons in augustus 1995 na een negatief advies van het Komens schepencollege, dat de Vlaamse basisschool haar gebouwen niet zou mogen uitbreiden met een prefab gebouw. Dit was overduidelijk een drogreden, want de Franstalige school in de onmiddellijke omgeving kreeg wel de toelating tot een prefab-paviljoen. De dienst gaf wel te kennen dat een bakstenen gebouw wel toegelaten zou worden. Het is echter zo dat ten eerste zo'n gebouw onmiddellijk tien keer zoveel zal kosten, maar vooral dat de kosten niet gerecupereerd zullen kunnen worden wanneer de school zou gedwongen worden te verhuizen. Geen louter denkbeeldig scenario, want de school moet de grond huren, en zodra een gepaste reden zou gevonden worden, kan de school van die grond verjaagd worden.

Gelukkig voor de kinderen die er school moeten volgen, bereikten de Vlaamse Minister van Onderwijs Luc van den Bossche en zijn Waalse collega van Ruimtelijke Ordening Michel Lebrun op 4 september 1995 een akkoord, waardoor het schooltje wel zijn gebouwen kan uitbreiden.